Je lijden verminderen

Deze aflevering is nog deels omgezet naar blog vorm (door lieve Sylvia, dankjewel!)

Wat kun je doen als je het moeilijk hebt maar je situatie niet direct kunt veranderen?

Hoi, mijn naam is Laure en vandaag wil ik het hebben over het verminderen van je lijden.

Of dat nou fysiek is of mentaal, wat voor lijden dan ook. Onderstaande tips zorgen niet per se dat je in één keer van je lijden af bent helaas (dat zou ik heel graag willen voor jullie),maar zijn wel dingen die in het moment, nu, kunnen zorgen dat je er in ieder geval wat minder last van hebt. De technieken komen van acceptance en commitment-therapie, een hele fijne therapie die ik zeker kan aanraden, en ook van het boek How to be sick.

Het eerste wat mij heel veel verteld werd, is dat vechten tegen je lijden, alleen maar zorgt voor meer lijden. Dus als jij niet wil dat je pijn hebt, of niet wil dat je je naar voelt of wat dan ook, dan zorgt dat eigenlijk alleen maar dat je er meer last van gaat hebben. Dus eraan toegeven klinkt misschien gek, maar dat zou best wel eens ervoor kunnen zorgen dat je er toch minder door lijdt.

Wat heel fijn kan voelen, is als je je bedenkt dat er veel meer mensen zijn die ongeveer hetzelfde meemaken als jij. Als je je bedenkt dat die mensen gewoon opeens naast je zitten, dan kan dat opeens een stuk minder alleen voelen. Je hoeft ze niet naast je te bedenken, je kunt ook gewoon herinneren dat er meer mensen zijn die meemaken wat jij ook ongeveer meemaakt, en lijden op ongeveer dezelfde manier als dat jij lijdt. Op die manier kun je je dus minder alleen voelen. Dat kan toch al best wel prettig zijn.

In het boek How to be Sick beschrijft Tony Bernhard een hele hoop boeddhistische zienswijzen. En een versie van wat ik net beschreven heb, is dat je al het lijden van iedereen inademt, van iedereen die ongeveer hetzelfde meemaakt, en dat je dan compassie uitademt. Het idee is dat als jij compassie hebt voor mensen die hetzelfde meemaken, die compassie automatisch ook voor jezelf geldt. En die compassie kan best wel fijn voelen.

Zo zijn standaard compassievolle zinnetjes ook best wel behulpzaam.

Een paar standaard zinnetjes van mij als voorbeeld zijn:

• Dit gaat weer voorbij, er komt weer een tijd dat ik me weer oké voel.

• Het is oké om me gewoon soms niet goed te voelen, dat mag gewoon en hoort erbij.

• Ik merk dat ik het zwaar heb en ik zie dat ik verdrietig en gefrustreerd ben en dat is oké.

In het boek How to be sick beschrijft ze ook vaak het zinnetje "it must be hard to feel this way". En ik weet niet helemaal hoe je dat in het Nederlands zegt, het moet wel zwaar zijn

dat je je zo voelt.

Maar ik weet niet, zoals zij het zegt

voelt dat heel, heel fijn.

En ze beschrijft ook dat je gewoon tijdens

dat soort zinnen jezelf kunt vasthouden.

Bijvoorbeeld één arm om je middel, één arm om je schouder

en gewoon jezelf even vastpakken.

Zoals een persoon die al het beste met jou voor heeft

en je gewoon komt troosten, dat ook zou doen.

En als jij ook erg van dat soort druk op je lichaam houdt,

dan kan ik je een verzwaard deken of een verzwaard knuffel erg aanraden.

Soms kan het ook fijn zijn om gewoon weer even te realiseren

dat je gewoon een persoon bent die

op een bank zit en niks doet of doet wat je ook doet.

Dus gewoon de woorden ik ben een persoon,

ik zit op de bank in een huis.

Dat kan je gewoon direct weer in het moment trekken en

zien dat er eigenlijk niet zo heel veel gaande is per se.

Ik leg het denk ik een beetje slecht uit

maar ik vind dat prettig.

En ik had laatst ook van iemand gehoord dat ze zelf

niet zo goed wist wat ze kon doen om zichzelf te helpen

want zij dacht dat jezelf helpen gaat over

dat je dan gewoon in een keer beter moet zijn.

Maar jezelf helpen kan ook 1 procent zijn.

Misschien is een glas water al iets dat jou 1 procent beter laat voelen.

Dan is dat toch ook goed?

Dan is dat ook, focus op wat je wel kunt doen en

focus niet op alles wat niet lukt, wat niet kan, dat je jezelf niet beter krijgt.

Dat soort dingen.

Zo wil ik het meer hebben over dingen,

manieren van denken die niet behulpzaam zijn.

Gedachten zoals bijvoorbeeld, ik kan dit niet meer aan,

ik kan dit symptoom niet uitstaan.

Ik vind het vet oneerlijk dat ik hiermee moet leven.

Dat zijn eigenlijk gedachten die heel begrijpelijk zijn,

maar die zorgen dat je alleen maar meer lijdt en er meer last van hebt.

Dus probeer het op te merken wanneer je

dat soort gedachten hebt en dat los te laten.

Ja, dat klinkt zo stom.

Ik weet het. In het boek van Tony Bernhardt,

heeft het ook over de drop-it-practice, dus laat het los.

En het klinkt veel te makkelijk,

maar ik denk dat je misschien heel soms toch wel kunt denken, oh,

dit is niet handig om een hele trein aan gedachten te hebben

die gaan over wat ik allemaal zo stom vind en niet kan controleren.

Misschien kan ik even kijken of ik dat gewoon kan loslaten.

Als het lukt, top, dat zou fijn zijn.

Let ook op met kritisch naar jezelf zijn.

Vooral als je chronisch ziek bent,

hebben we meestal de neiging om tegen onszelf te zeggen,

ik heb dit gedaan en dat heeft gezorgd voor symptomen.

En dat is dus echt mijn schuld.

En ik vind dat zo stom van mezelf dat ik dat gedaan heb.

Luister, zo werkt het niet.

Ik bedoel, ja, het kan zo zijn dat je iets gedaan hebt en

je wist dat het voor symptomen ging zorgen.

Maar weet je hoe intens moeilijk het is

om perfect binnen de regels van je lichaam te leven?

Dat is gewoon, naar mijn mening in ieder geval, onmogelijk.

Het is oké dat je soms over je grenzen gaat,

want het is gewoon niet mogelijk om dat nooit te doen.

En jezelf daar de schuld voor geven, je boos op jezelf worden, helpt dat?

Totaal niet.

Echt totaal niet.

Dus in plaats van kritisch naar jezelf zijn,

is het veel prettiger om compassie voor jezelf te hebben,

lief voor jezelf te zijn en te zeggen hey, ja, ik ben over mijn grenzen gegaan.

Prima, ik leg me erbij neer.

En ik ga nu gewoon voor mezelf zorgen en zorgen dat

ik hier zo snel mogelijk weer uitkom of me zo snel mogelijk weer wat beter voel.

Onthoud ook dat je soms gewoon niet

weet wanneer een symptoom opkomt zetten of

wanneer je lijden opkomt zetten.

En je weet dus ook niet wanneer het weer weg gaat.

Dus als je met jouw gedachten zit over een week en denkt,

oh nee, als het er over een week nog steeds is, stop!

Niet alvast gaan bedenken hoe je je gaat voelen over een week,

als het dan nog niet weg is.

Dat is fantasie, daar ga je jezelf alleen maar mee kwellen.

Het kan ook zijn dat het morgen al weer weg is,

of dat het juist over een week ook al weer weg is.

En dan zit je je voor te stellen hoe dat zou zijn,

terwijl dat helemaal nooit gaat voorkomen.

Dus dan heb je die slechte gevoelens, nare gevoelens gehad,

terwijl dat helemaal niet zo gebeurt.

En als het wel zo gebeurt,

dan zie je dat wel wanneer die tijd er is toch?

Dan zie je wel hoe je je voelt over een week.

Alvast je gaan voorstellen hoe dat is dat werkt niet.

Wat wel werkt: het is mogelijk dat dit een week duurt.

Wat kan ik doen voor mezelf om dingen beter te maken?

Kan ik alvast boodschappen bestellen?

Is het misschien fijn als ik om hulp vraag of

iets lekkers voor mezelf in huis haal, als een soort compensatie,

zodat ik ook weer wat leuks heb om naar uit te kijken.

En zo zijn er nog wat random extra

prettige gedachten en acties die je zou kunnen inzetten.

Express leuke dingen, comedy kijken, dat soort dingen,

dingen waar je van kan lachen.

Dat kan helpen om te zorgen dat je even afgeleid bent,

dat je weer even plezier hebt.

Als je daar last van hebt dat andere mensen leuke dingen

kunnen doen en jij niet, focus dan eerst op het gevoel dat

jij je buitengesloten voelt, of wat je je ook voelt,

dat je het naar vindt dat je niet mee kunt doen.

En laat het dan los en focus dan eens op

hoe fijn het is voor hun dat zij dat wel kunnen.

En ik vind het heel stom als mensen dat zeggen,

maar het is wel zo dat ik die gevoelens ook heb,

want ik ben ook blij voor ze.

En als ik daar toch een beetje meer op focus,

dan merk ik dat dat mijn gemoedstoestand toch wel helpt.

En dat ik merk dat soms die gevoelens

ook meer op de voorgrond gaan staan en

dat ik veel minder last heb van het idee

dat ik het zelf zo naar vind om niet mee te kunnen.

Over niet meekunnen naar iets of iets niet kunnen doen,

vind ik het ook prettig om me soms te

brengen dat als ik wel ergens heen zou gaan,

dat daar ook allemaal narigheid aan zit.

Ik zou daar wel symptomen van krijgen.

Ik zou me daar heel onprettig voelen omdat ik gewoon ME-CVS en POTS heb.

Twee ziektes die leuke dingen doen

buiten de deur, heel vervelend kunnen maken.

En zo voel ik me soms minder boos over alles wat ik mis,

want ik mis dus ook stomme dingen

zoals al die symptomen die ik zou krijgen als ik wel zou gaan.

Als je wil mediteren terwijl je ontzettend

naar voelt door bijvoorbeeld een symptoom.

Ik was laatst heel misselijk en toen ging ik mediteren en

toen dacht ik ja, hier word ik echt veel misselijker van,

want ik focus nu op mijn lichaam en mijn lichaam is heel erg misselijk.

Dus een andere vorm van mediteren is focussen op wat er buiten je gebeurt.

Dus focussen op wat je ziet in de kamer.

Kun je iets opmaken dat je nog niet eerder had gezien.

En wat ook nog kan als het echt bijvoorbeeld, net als mij,

alleen je maag is, dan kun je focussen op alle andere delen van je lichaam.

Zo heb ik me ook regelmatig gefocust op echt mijn ademhaling.

En daarbij hoort ook dat je niet kijkt naar het verleden en de toekomst.

Van oh, vroeger kon ik dit en oh, later kan ik helemaal niks.

Dat soort gedachten.

Probeer vooral dan te focussen op nu.

En soms zeggen mensen focus op één dag.

Maar als dat al als heel veel voelt,

dan kun je ook focussen op een uur, op een minuut of zelfs op één ademhaling.

Zorgen dat jij de volgende ademhaling overleeft, is soms een heel stuk overzichtelijker,

haalbaarder en prettiger om te doen dan proberen om een hele dag uit te zitten.

Dus stel, bijvoorbeeld, je zit nu met ontzettend veel buikpijn en

je vraagt je af hoe lang gaat dit duren.

Dit is zo naar, ik kan helemaal niks door deze buikpijn.

Dan is het prettig om dus te kijken naar de gedachten die niet behulpzaam zijn.

Dan je te bedenken dat er veel meer mensen zijn die ook

zoveel last hebben van buikpijn, als jij, dat je niet de enige bent.

En dat je compassie kunt hebben voor al die mensen, inclusief jezelf,

dat het niet leuk is waar jij nu doorheen gaat.

Dat je zinnetjes tegen jezelf kunt zeggen, zoals, hey,

deze buikpijn is ontzettend vervelend, heel vervelend,

en ik zie dat ik het zwaar heb ermee.

En dat is oké.

Het gaat een keer voorbij, het komt weer goed.

Ik ben nu een persoon, zittend op de bank.

Kan ik misschien iets doen om mezelf nu 1% beter te laten voelen?

En ik focus op de komende ademhaling, het komende uur of de dag doorkomen.

Het gaat een keer beter worden.

Als jij nu ergens door aan het lijden bent,

dan hoop ik enorm dat dit je een beetje kon helpen en

dat je lijden zo snel mogelijk weer voorbij is of vermindert.

Onthoud dus dat je symptoom niet per se minder hoeft te worden

om er minder last van te hebben.

En daarmee sluit ik het af.

Ik hoop je misschien weer in de volgende

aflevering te zien van Leven met ME-CVS en pots,

de podcast waarin ik het heb over makkelijker en beter leren leven met deze diagnoses.

Ik wens jullie allemaal het allerbeste. Doei!